Odmiana czasowników nieregularnych

 

Jak odmienić czasowniki nieregularne? 

Czasowniki nieregularne, zwane także czasownikami mocnymi, stanowią stosunkowo niewielką część wszystkich czasowników w języku niemieckim. Wiele spośród nich należy jednak do słownictwa podstawowego. Cechą charakterystyczną tej grupy czasowników jest zmiana samogłoski rdzennej dla 2. i 3. osoby liczby pojedynczej. Formy liczby mnogiej są już odmieniane regularnie. 

Możemy wyróżnić trzy grupy czasowników nieregularnych:

1) Czasowniki zmieniające samogłoskę rdzenną z a na ä

backen – piec

blasen – dąć, dmuchać

braten – smażyć

fahren – jechać

fallen – spadać

fangen – łapać

graben – kopać

halten – trzymać

laden – ładować

lassen – zostawiać

laufen – biec

raten – radzić

schlagen – bić

tragen – nosić 

waschen – myć

wachsen – rosnąć

Należy pamiętać, że czasowniki braten, halten oder raten posiadają temat czasownika zakończony na literę -t, przez co nie otrzymują żadnej końcówki w 3. osobie liczby pojedynczej. 

er/sie/es brät

er/sie/es hält

er/sie/es rät

2) Czasowniki zmieniające samogłoskę rdzenną z e na i

Do tej grupy czasowników należą: 

brechen – łamać 

essen – jeść

geben – dawać 

gelten – obowiązywać

helfen – pomagać

messen – mierzyć

nehmen – brać

sprechen – mówić

sterben – umierać

treffen – spotykać

treten – kopać

vergessen – zapominać

werfen – rzucać

Odmiana czasownika nehmen różni się nieco od prezentowanego schematu. W przypadku tego czasownika występująca w temacie samogłoska h zostaje zamieniona w 2. i 3. osobie liczby pojedynczej na samogłoskę m:

du nimmst

er/sie/es nimmt

Pozostałe formy czasownikowe pozostają bez zmian. 

Podobną sytuację mamy w przypadku odmiany czasownika treten. Spółgłoska t z tematu zostaje podwojona w 2. i 3. osoby liczby pojedynczej. Dodatkowo 3. osoba liczby pojedynczej nie otrzymuje żadnej końcówki podczas odmiany.

du trittst

er/sie/es tritt

3) Czasowniki zmieniające samogłoskę rdzenną z e na ie

W ten sposób odmieniają się następujące czasowniki:

befehlen – rozkazywać

empfehlen – polecać

geschehen – zdarzać się

lesen – czytać

sehen – patrzeć

stehlen – kraść

4) Czasowniki zmieniające samogłoskę rdzenną z o na ö

Innym czasownikiem, który odmienia się nieregularnie w czasie teraźniejszych jest czasownik wissen (wiedzieć). W przypadku tego czasownika samogłoska i rdzenna i zamienia się w liczbie pojedynczej na ei, przy czym pierwsza i trzecia osoba liczby pojedynczej nie otrzymują żadnej końcówki podczas odmiany. W liczbie pojedynczej w miejscu ss występuje ß.

Także czasowniki posiłkowe haben (mieć), sein (być) i werden (stać się, zostać) odmieniają w czasie teraźniejszym się w sposób nieregularny. Odmianę tych czasowników omówiłem w osobnym wpisie.